Wiele pytań wywołuje u moich Klientów tzw. zasada surogacji. Według Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego polega ona na tym, iż każda rzecz nabyta przez małżonków w zamian za środki należące do majątku osobistego jednego z małżonków wchodzi do jego majątku osobistego.
A zatem jak zasada surogacji wygląda w praktyce?
Posłużę się prostym przykładem: Mąż otrzymał w spadku pieniądze jeszcze przed ślubem. Rok po zawarciu związku małżeńskiego, w którym ustawowo obowiązywała wspólność majątkowa, kupił z żoną mieszkanie. Pieniądze otrzymane ze spadku stanowiły 40 procent całej kwoty zakupu nieruchomości. Małżeństwo nie wytrzymało próby czasu i po kilku latach nastąpił rozwód, a następnie podział majątku wspólnego.
To, że mieszkanie zostało zakupione w trakcie małżeństwa nie oznacza wcale, że jego wartość powinna być – po ustaniu małżeństwa – dzielona po połowie. Dlaczego? Czterdzieści procent kwoty zakupu pochodziło ze środków, które otrzymał mąż przed ślubem i jest to jego nakład, który podlega zwrotowi przy podziale majątku. Natomiast wartość nieruchomości w zakresie pozostałych 60 procent jako składnik majątku wspólnego małżonków podlega równemu podziałowi.
W trakcie podziału majątku wspólnego były małżonek musi udowodnić przed sądem nabycie spadku (np. przedłożyć orzeczenie sądu lub notarialne poświadczenie dziedziczenia). Ponadto powinien wykazać, że małżonkowie nie posiadali w momencie kupna mieszkania wystarczających środków należących do majątku wspólnego, które mogłyby posłużyć do zakupu nieruchomości. W omawianym przypadku na pozostałe 60 procent kwoty zakupu małżonkowie zaciągnęli kredyt.
Trzeba pamiętać, że bardzo często mamy do czynienia z sytuacjami, gdy ustalenie majątku osobistego Klienta jest procesem bardzo żmudnym i skomplikowanym, np. kiedy w trakcie małżeństwa dochodziło do wielokrotnej surogacji. W takich przypadkach często sądy proszą o pomoc w dokonywaniu wyceny majątku i wyliczenia nakładów biegłych rzeczoznawców majątkowych. Takie opinie biegłych są bardzo pomocne w postępowaniu i przyspieszają jego zakończenie.