Jeśli jeden z rodziców przebywający za granicą nie łoży na dziecko, które ma polskie obywatelstwo i mieszka w Polsce pozew o alimenty należy złożyć w sądzie polskim, właściwym dla miejsca zamieszkania dziecka. Sąd będzie rozpatrywał sprawę stosując polskie prawo. To oczywiście duże ułatwienie dla starającego się o alimenty.
Jeśli dziecko jest małoletnie działa za nie przedstawiciel ustawowy, którym jest zwykle drugi rodzic (ew. opiekun prawny), a dziecko pełnoletnie może działać co do zasady samo.
Pozew nie podlega żadnym opłatom, bo postępowanie jest bezpłatne dla starającego się o alimenty.
Składający pozew w imieniu dziecka powinien wskazać w nim znany mu adres pobytu zobowiązanego rodzica za granicą. Sąd oczekuje od strony powodowej pewnego wysiłku w tym zakresie tj. warto i trzeba poszukać rodzica na portalach społecznościowych, popytać jego rodzinę, znajomych. Sąd będzie pytał o to jakie kroki powód podjął by ten adres ustalić. Jeśli to mu się nie uda w pozwie lub w dalszych pismach można złożyć wniosek o ustanowienie przez sąd dla zobowiązanego rodzica kuratora dla osoby, której miejsce pobytu nie jest znane. Wtedy kurator będzie reprezentował interesy pozwanego w procesie. Jest to zwykle pracownik sądu.
Pozwany, którego adres udało się ustalić i prawidłowo sąd mu doręczył pozew oraz wezwania na rozprawy może czynnie brać udział w procesie, stawiać się na tych rozprawach, pisać pisma, składać wnioski dowodowe. Gdy jednak odbierze pozew i wezwanie/-a na rozprawę ale nie stawi się na jej termin sąd może wydać wyrok zaoczny zasądzający alimenty i obciążający go kosztami procesu. Pozwany będzie mógł potem złożyć sprzeciw, ale wyrok zasądzający alimenty ma rygor natychmiastowej wykonalności co znaczy, że drugi rodzic może wystąpić na podstawie takiego nieprawomocnego wyroku do komornika i może zostać już wszczęta egzekucja.
Aby wyegzekwować alimenty od rodzica mieszkającego za granicą (dłużnika) konieczne jest uzyskanie w Polsce prawomocnego wyroku zasądzającego alimenty. Sposób egzekucji zależy od tego, w którym kraju mieszka dłużnik. I tak gdy jest to kraj UE egzekucja odbywa się w trybie rozporządzenia Rady (WE) nr 4/2009 z dnia 18.12.2008r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń oraz współpracy w zakresie zobowiązań alimentacyjnych.
W sytuacji gdy dłużnik mieszka w kraju spoza UE zastosowanie będzie mieć Konwencja nowojorska o dochodzeniu roszczeń alimentacyjnych za granicą z 20 czerwca 1956 r. Szczególne zasady dotyczą jednak dochodzenia roszczeń alimentacyjnych od dłużnika zamieszkałego w USA i Kanadzie. Są też takie kraje, w których istnieje możliwość egzekucji alimentów na podstawie umów dwustronnych (m.in. Algieria, Ukraina, Tunezja, Federacja Rosyjska).
Wniosek dot. dochodzenia roszczeń alimentacyjnych za granicą wierzyciel powinien złożyć do Sądu Okręgowego właściwego dla swego miejsca zamieszkania dołączając do niego wymagane dokumenty. Wykaz tych dokumentów i przydatne wskazówki dotyczące procedury znaleźć można na stronach sądów okręgowych w całej Polsce.